2023.09 Thường thức đời sống
Đại chiến chống muỗi
Khoa da liễu bệnh viện YaDong / Bác sĩ Chen You Jia
Muỗi là vật trung gian truyền nhiều bệnh như bệnh sốt xuất huyết, sốt Chikungunya, sốt rét, virus Zika, sốt vàng da, viêm não Nhật Bản … Thông thường khi bị muỗi đốt, nhẹ thì sẽ gây mẩn ngứa, nổi sẩn và mụn nước, nặng thì chỗ bị đốt sẽ sưng tấy nếu gãi có thể gây ra vết thương, dễ bị nhiễm trùng, dẫn đến viêm mô tế bào và nhiễm trùng máu. Đặc biệt khi mùa hè mùa mà nhiệt độ tăng mạnh nhất trong năm, khi đám muỗi bắt đầu hoành hành cũng là cơ hội để kem chống muỗi phát huy tác dụng, tạp chí "Lưới bảo vệ sức khỏe" số này đưa ra những gợi ý về việc lựa chọn kem chống muỗi và cách sử dụng đúng cách giúp bạn tránh xa lũ muỗi khó chịu.
Bước vào mùa nóng ẩm, muỗi sinh sản ngày càng nhiều, biện pháp phòng tránh như thường xuyên lau rửa trong và ngoài phòng ốc, đậy kín các hộp đựng đồ ăn , vệ sinh ống thoát nước, thoát chất thải, và trong nhà lắp cửa lưới chống muối; Đội mũ khi tham gia các hoạt động ngoài trời, mặc quần dài tay sáng màu và tránh những nơi nhiều cây cối bụi rậm. Ngoài ra, việc sử dụng kem chống muỗi đúng cách cũng là một trong những phương pháp đuổi muỗi quan trọng, dưới đây xin chia sẻ các vấn đề thường gặp trong quá trình sử dụng kem chống muổi
Các thành phần kem chống muỗi phổ biến có sẵn trên thị trường
Trên thị trường tiêu dùng, các loại kem chống muỗi được sử dụng trên da, chủ yếu phân thành dạng 1 ‘Sản phẩm có chứa thành phần được kiểm nghiệm,chứa chất chống muỗi độc( DEET)” và dạng 2 “Sản phẩm không có chứa thành phần được kiểm nghiệm chứa tinh dầu và dầu thực vật”
Sản phẩm dạng 1 có thành phần chất(N, N-Diethyl-meta-toluamide), được quân đội Mỹ nghiên cứu vào năm 1946, và sử dụng để chống côn trùng, làm nhiễu loạn khả năng khứu giác của côn trùng, ngăn ngừa chúng đánh hơi được mùi cơ thể người, làm giảm tỉ lệ bị côn trùng cắn, đốt, sau khi thông qua kiểm định của cục an toàn môi trường của quân đội Mỹ, năm 1957 bắt đầu được sử dụng thịnh hành hơn. Nếu như các bạn cần phải tham gia các hoạt động ngoài trời trong thời gian dài, hoặc ở những môi trường có nhiều muỗi và côn trùng, tôi xin kiến nghị ưu tiên sử dụng sản phẩm này. Khi mua sản phẩm, có thể kiểm tra trên bao bì có tem và số hiệu kiểm định thuốc hay không (Lô sản xuất số xxx; Số hàng xxx)
Sản phẩm dạng 2 thông thường được thêm các “ Tinh dầu thực vật” bao gồm sả, chanh, khuynh diệp, long não, tràm trà, oải hương, vỏ bưởi, vỏ cam...v.v. “Dầu thực vật” bao gồm 2 loại là dầu đầu lành và dầu hạt vừng. Các sản phẩm được liệt kê bên trên được coi là sản phẩm thông thường, không được ghi trên bao bì là sản phẩm y tế, và bên cạnh đó công dụng và tính an toàn vẫn chưa được thông qua Bộ Y Tế phê duyệt, công dụng chưa được thể hiện rõ ràng, tính an toàn của việc sử dụng lâu dài cũng là một câu hỏi.
Sản phẩm chứa chất thiên nhiên và sản phẩm chưa chất hoá học cái nào tốt hơn?
Bác sĩ khoa da liễu của Mỹ (M.S.Fradin) và nhà khoa học côn trùng ( J.F.Day) hợp tác và đã làm thử nghiệm trên người, kiểm nghiệm công dụng của tất cả kem chống năng thường bán trên thị trường, và công khai kết quả trên (Tạp Tạp chí Y học New England ) năm 2022. Kết quả báo cáo thể hiện, chứa chất DEET nồng độ càng cao tác dụng chông muối càng lâu, sản phẩm chứa 23,8% DEET có thể hiệu quả bảo vệ tới 301,5 phút, chứa 20% DEET hiệu quả bảo vệ 234 phút, chứa 6,65% DEET hiệu quả bảo vệ 112 phút, chứa 4,75% DEET hiệu quả bảo vệ 88 phút. Còn sản phẩm chứa chất thiên nhiên, thành phần dầu đậu lành hiệu quả bảo vệ 99 phút, bằng với sản phẩm có chứa chất DEET nồng độ thấp, Sản phẩm có thành phần tinh dầu chanh, hiệu quả bảo vệ 20 phút, ngoài ra các sản phẩm có nồng độ DEET dưới 9.5% hoặc vòng tay chống muỗi tinh dầu chanh thì hiệu quả bảo vệ chưa tới 1 phút.
Kem chống muỗi an toàn hay không ?
Sản phẩm DEET là chất đuổi muỗi khá hiệu quả và an toàn, nhưng tất cả các loại thuốc nói chung thì đều có tác dụng phụ, nếu như sử dụng không đúng cách, như bắn vào mắt, miệng, đối với một số loại da bị dị ứng hoặc mẫn cảm có thể sẽ sẽ gây ra ngứa rát, hoặc nếu như sử dụng lượng lớn với nồng độ cao bôi lên da, có thể sẽ bị hấp thụ và đi vào hệ tuần hoàn máu, gây ra ngộ độc máu hoặc thần kinh nghiêm trọng, nhưng tỉ lệ trúng độc đặc biệt ít. Tương tư như vậy, các sản phẩm tự nhiên cũng có chứa các nguyên liệu rất phức tạp, mà tính độc dược vẫn chưa được qua kiểm chứng, nếu mạo hiểm bôi, xịt bừa bãi lên da, bạn có thể phải đối mặt với nguy cơ nhiễm độc cấp tính và mãn tính mà không hề hay.
Trẻ em có được sử dụng sản phẩm kem chống muỗi chứa chất DEET hay không ?
Căn cứ theo nghiên cứu của các nước phương Tây, trẻ em đủ 2 tháng tuối trở lên có thể sử dụng sản phẩm chứa chất DEET, những kiến nghị sử dụng nồng độ thấp hơn người lớn (nồng độ dưới 30% ở Mỹ, dưới 15% ỡ Anh) chú ý tránh bôi lên các bộ phận như bàn tay, mắt và miệng.
Sử dụng kem chống muỗi đúng cách
Kem chống muỗi nên được thoa trên da, không nên xịt lên quần áo, tất cả các vùng da không được quần áo che trở đều cần phải thoa kem chống muỗi mới có hiệu quả, nếu không vẫn có khă năng bị muỗi đốt. Tuy vậy, khi bôi kem chống muỗi cho trẻ em cần chú ý tránh xoa kem lên bàn tay, phòng tránh trẻ em ăn phải kem, khi không sử dụng nên bảo quản để xa tầm tay trẻ em. Sau khi tham gia hoạt động bên ngoài và trở về nhà nên ngay lập tức tắm rửa sạch kem chống muỗi.
Ngoài ra, khi chơi thể thao, đổ mồ hôi, môi trường ẩm ướt, nếu bạn dùng khăn lau cơ thể thì sẽ làm giảm nồng độ của thuốc chống muỗi trên da và cần phải bôi lại để duy trì tác dụng, thời gian bôi lại vui lòng tham khảo hướng dẫn trên bao bì sản phẩm
Mùa này bệnh sốt xuất huyết đang căng thẳng và còn là mùa tựu trường, các bậc phụ huynh cần lựa chọn kỹ sản phẩm chống muỗi và sử dụng đúng cách để phòng tránh muỗi đốt trẻ nhỏ hiệu quả nhất có thể, giảm nguy cơ dịch bệnh.
Chuyên môn Bác sĩ Chen You Jia : Thẩm mỹ y học , các bệnh về da nói chung, viêm mô tế bào, bệnh vẩy nến, viêm da dị ứng, mề đay mãn tính, mụn trứng cá và viêm da rosacea, v.v.
#