ĐI NGOÀI RA MÁU CÓ PHẢI DẤU HIỆU CỦA UNG THƯ ĐẠI TRÀNG?

　　Ông Trần, 55 tuổi, là một nhân viên văn phòng chăm chỉ. Gần đây ông nhận một dự án đặc biệt và phải làm thêm giờ đến 8 giờ tối trong nhiều ngày, chế độ ăn uống của ông cũng không đều đặn. Một ngày nọ, khi tôi đang đi vệ sinh, ông đột nhiên đi ngoài ra rất nhiều máu. Nghĩ đến người cha đã mất vì ung thư đại tràng hơn 20 năm trước, ông vội vã đến phòng khám phẫu thuật đại tràng để điều trị. Ngay khi vào phòng khám, ông đã hỏi bác sĩ: “Tôi có bị ung thư đại tràng không?”. Nhiều người cũng có chung thắc mắc như ông Trần: Đi ngoài ra máu có phải là ung thư đại tràng không? Số báo "Mạng lưới y tế" này sẽ giải đáp những thắc mắc của bạn.

---

Nguyên nhân đi ngoài ra máu phần lớn không phải do ung thư đại tràng

　　Theo thống kê, phần lớn nguyên nhân gây ra tình trạng đi ngoài ra máu là do các bệnh lý ở hậu môn, bao gồm: trĩ, rò hậu môn, nứt hậu môn... Tiếp theo là các nguyên nhân khác như túi thừa đại tràng, viêm đại tràng, polyp đại tràng, xuất huyết đường tiêu hóa trên (dạ dày, tá tràng)... Trong đó, tỷ lệ đi ngoài ra máu do ung thư đại trực tràng (gọi tắt là ung thư đại tràng) chiếm chưa đến 10%.

 

Thực trạng ung thư đại trực tràng tại Đài Loan

　　Ung thư đại tràng đã đứng đầu về tỷ lệ mắc bệnh tại Đài Loan trong suốt 13 năm liên tiếp và là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ ba trong các loại ung thư. Mỗi năm, số ca chẩn đoán mới dao động từ 13.000 đến 16.000, trong đó khoảng 1/4 số ca đã ở giai đoạn 4. Những yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm: tuổi trên 50, có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng, tiểu đường, béo phì, hút thuốc, uống rượu, chế độ ăn nhiều chất béo và ít chất xơ, thường xuyên ăn thịt đỏ (thịt lợn, bò), viêm ruột mãn tính... Trường hợp của ông Trần trong bài viết, cha ông cũng qua đời vì ung thư đại tràng, vì vậy ông đặc biệt lo lắng về căn bệnh này.

 

Các triệu chứng thường gặp của ung thư đại tràng

　　Ông Trần hỏi: "Nếu phần lớn trường hợp đi ngoài ra máu không phải do ung thư đại tràng, vậy bệnh này có triệu chứng gì?"

　　Thực tế, ngoài đi ngoài ra máu, các triệu chứng phổ biến khác của ung thư đại tràng bao gồm: thay đổi thói quen đại tiện, cảm giác đi ngoài không hết, chướng bụng, đau bụng, sụt cân, mệt mỏi, thiếu máu... Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là trong những năm gần đây, triệu chứng phổ biến nhất của bệnh lại là "không có triệu chứng".

 

Chẩn đoán ung thư đại tràng

　　Ông Trần tiếp tục hỏi: "Nếu không có triệu chứng, làm sao biết mình có mắc ung thư đại tràng hay không?"

　　Bộ Y tế và Phúc lợi Đài Loan cung cấp chương trình kiểm tra miễn phí cho người dân từ 50–74 tuổi, với xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT) mỗi 2 năm/lần. Nếu kết quả dương tính, người bệnh sẽ được khuyến nghị nội soi đại tràng để kiểm tra thêm. Tuy nhiên, xét nghiệm máu ẩn trong phân dương tính không có nghĩa là chắc chắn bị ung thư, vì có thể chỉ là polyp hoặc do trĩ. Ngược lại, nếu kết quả âm tính cũng không thể loại trừ hoàn toàn nguy cơ ung thư, vì độ nhạy của xét nghiệm này không cao. Nếu có triệu chứng lâm sàng dù xét nghiệm âm tính, vẫn nên làm nội soi đại tràng.

　　Đáng chú ý, ung thư đại tràng có xu hướng trẻ hóa. Ở Mỹ, đã có khuyến nghị giảm độ tuổi sàng lọc xuống còn 45 và thực hiện xét nghiệm FOBT hàng năm.

 

Nội soi đại tràng

　　Bà Trần - vợ ông Trần hỏi: "Tôi từng nội soi đại tràng và cắt một polyp, vậy bao lâu cần kiểm tra lại?"

　　Nội soi đại tràng là phương pháp dùng ống nội soi đưa vào từ hậu môn để kiểm tra toàn bộ đại tràng, giúp phát hiện và loại bỏ các polyp nhỏ. Nếu kết quả nội soi lần đầu bình thường, có thể tiếp tục làm xét nghiệm FOBT mỗi 2 năm/lần. Nếu phát hiện polyp nguy cơ thấp, nên nội soi lại sau 3–5 năm; nếu là polyp nguy cơ cao, cần nội soi kiểm tra lại sau 2 năm. Tuy nhiên, thời gian kiểm tra lại còn phụ thuộc vào mức độ làm sạch đại tràng và cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.

 

Điều trị ung thư đại tràng

　　Ông Trần quyết định làm nội soi và hỏi: "Khi cha tôi mắc bệnh, bác sĩ nói chỉ có thể hóa trị, nhưng hàng xóm tôi lại được phẫu thuật. Vậy ung thư đại tràng điều trị như thế nào?"

　　Điều trị ung thư đại tràng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh:

• Giai đoạn 1–3: Phẫu thuật là phương pháp chính.
• Giai đoạn 4: Chủ yếu điều trị bằng hóa trị kết hợp với liệu pháp nhắm trúng đích.
• Với ung thư trực tràng giai đoạn 2–3, có thể áp dụng hóa xạ trị trước khi phẫu thuật.

　　Hiện nay, phẫu thuật điều trị ung thư đại tràng rất tiên tiến, ngoài mổ mở truyền thống còn có các phương pháp ít xâm lấn như nội soi ổ bụng tiêu chuẩn, nội soi 3D, phẫu thuật robot Da Vinci... Hơn 70% bệnh nhân có thể lựa chọn phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn. Tuy nhiên, do mỗi bệnh nhân có tình trạng bệnh khác nhau, phương pháp điều trị cụ thể cần thảo luận kỹ với bác sĩ.

Phương pháp phẫu thuật	Vị trí phù hợp	Chi phí
Mổ mở truyền thống	Đại trực tràng	Thấp
Nội soi ổ bụng tiêu chuẩn	Đại trực tràng	Trung bình
Nội soi 3D	Đại trực tràng	Cao
Phẫu thuật robot Da Vinci	Đại trực tràng	Rất cao

　　Hóa trị cũng đã có nhiều tiến bộ, giúp giảm tác dụng phụ. Trong hơn 10 năm qua, thuốc nhắm trúng đích đã cải thiện hiệu quả điều trị ung thư đại tràng giai đoạn 4. Bên cạnh đó, "y học chính xác" đang trở thành xu hướng, giúp cá nhân hóa điều trị bằng cách xác định đặc điểm gene của khối u để chọn thuốc phù hợp.

 

Phòng ngừa ung thư đại tràng

　　Cuối buổi khám, ông Trần hỏi: "Làm thế nào để phòng ngừa ung thư đại tràng?"

　　Nguyên tắc cơ bản để phòng tránh ung thư đại tràng là duy trì lối sống lành mạnh: không hút thuốc, không uống rượu, ăn đủ 5 phần rau củ quả mỗi ngày, hạn chế tiêu thụ thịt đỏ. Ngoài ra, nên làm nội soi đại tràng lần đầu tiên ở tuổi 50, hoặc sớm hơn (40 tuổi) nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh. Vì phần lớn ung thư đại tràng phát triển từ polyp, nên việc loại bỏ polyp kịp thời và theo dõi định kỳ là biện pháp phòng ngừa tốt nhất.

#